Woda jest jednym z najbardziej pożądanych surowców na Ziemi. Jest niezbędna do życia dla ludzi, zwierząt i roślin. Gdzie nie ma wody tam nie ma życia.
Udowodniono, że ilość wody w hydrosferze jest stała, jedynie z tą różnicą, że woda ciągle jest w ruchu i nie spotkamy jej ciągle tyle samo w jednym stanie skupienia. Ten ruch wody można przedstawić w schemacie obiegu wody w przyrodzie.
Ponieważ ilość wody jest taka sama, obieg wody w przyrodzie jest zamknięty i moglibyśmy charakteryzować go zaczynając od dowolnego punktu. Najłatwiej jest jednak opisać obieg wody od momentu jej opadu. Zjawisko skraplania się chmur, które nazywamy opadem deszczu występuje zarówno nad lądem jak i zbiornikami wodnymi. Ten opad, który trafił na ląd może być zatrzymany przez rośliny, którym jest niezbędny do życia, albo też może spaść na powierzchnię gruntu.
Opad, który trafia na grunt nazywany jest opadem netto. Opad ten jest wchłaniany przez grunt. Po wchłonieniu pewnej ilości wody przez grunt pod wpływem siły ciążenia woda spływa swobodnie do niższych warstw poprzez strefę napowietrzoną do strefy nasyconej. Jednak zdolność wchłaniania wody przez grunt jest ograniczona z tego też powodu nadmiar wody spływa po powierzchni do zbiorników wodnych lub gromadzi się w powierzchniowych zagłębieniach tworząc kałuże.
Z kolei woda znajdująca się pod powierzchnią gruntu zaczyna spływać do zbiorników wodnych. Spływ taki nazywamy odpływem gruntowym. Następnie woda, z każdego wcześniej wymienionego miejsca zaczyna odparowywać. Parowanie ze zbiorników wodnych czy to tych, do których bezpośrednio z opadu trafiła woda czy ze spływu nazywamy ewaporacją. Rośliny oddają także wodę do atmosfery jako produkt ich metabolizmu i taki proces nazywamy transpiracją. Następnie para wodna zgromadzona w atmosferze tworzy chmury, które znowu ulegają skropleniu i proces się powtarza.
Tak w skrócie możemy opisać schemat obiegu wody w przyrodzie. Bardzo łatwo zauważyć że jest to obieg zamknięty i niech tak dalej pozostanie.
Sposoby ochrony wody
Ponieważ woda jest najpotrzebniejszym surowcem jaki istnieje na Ziemi człowiek zadbał o to żeby ten surowiec chronić i dbać o jego ilość, aby go nie zabrakło. Stosuje się wiele rozwiązań technicznych w tym celu. Wśród tych rozwiązań technicznych możemy wyróżnić: stosowanie bezściekowych technologii w produkcji przemysłowej, napowietrzanie wód stojących, zamykanie obiegów wody w cyklach produkcyjnych i odzysk wody ze ścieków, utylizacja wód kopalnianych oraz powtórne wtłaczanie tych wód do górotworu, zabezpieczanie hałd i wysypisk oraz oczyszczanie ścieków i unieszkodliwianie osadów ściekowych.
Napowietrzanie wód stojących ma na celu powstrzymanie zamulenia tych wód co prowadzi do zmniejszenia powierzchni wody.
Z kolei zamykanie obiegów wody w cyklach produkcyjnych jest niezwykle istotnym sposobem na oszczędzanie zasobów wody. Woda raz użyta do produkcji jest powtórnie używana. Jeśli woda, którą wykorzystano nie nadaje się do produkcji należy ją oczyścić aby się nadawała. Takie zachowanie ma olbrzymie znaczenie w oszczędzaniu wody.
Podobne znaczenie ma utylizacja wód kopalnianych i ponowne wykorzystanie tych wód. Wygląda to podobnie jak w przypadku produkcji przemysłowej, gdzie woda jest niezbędna, tylko że jest wykorzystywane to w górnictwie.
Typowo ochronne znaczenie ma zabezpieczanie hałd i wysypisk i robi się to w takim celu aby zanieczyszczenia i śmieci składowane na wysypiskach nie zanieczyściły pobliskich zbiorników wody.
Największym z wymienionych przedsięwzięć jest oczyszczanie ścieków. Są różne metody oczyszczania ścieków, między innymi mechaniczne, chemiczne i biologiczne. Najprostszymi z tych metod jest oczyszczanie mechaniczne, które stosuje się w przypadku zanieczyszczeń w postaci ciał stałych i tłuszczów ulegających sedymentacji przy użyciu: krat, sit i piaskowników.
Oczyszczanie ścieków chemiczne polega z kolei na wytrącaniu niektórych związków rozpuszczalnych lub ich neutralizacji.
Ostatnie biologiczne metody oczyszczania ścieków polegają ma usunięciu zanieczyszczeń powstałych w wyniku działania mikroorganizmów, przede wszystkim bakterii. Sposobów na ochronę wody ludzkość zna obecnie bardzo wiele. Może nie zawsze ta wiedza jest wykorzystywana jednak wszystko zmierza w dobrym kierunku.
Ochrona zasobów wodnych na świecie
Tak samo jak Mars nazywa się czerwoną planetą, ponieważ z kosmosu jest czerwony, tak samo Ziemię nazywa się niebieską planetą, z tego samego powodu co Mars, ponieważ Ziemia widziana z kosmosu jest właśnie niebieska. Kolor swój nasza planeta zawdzięcza wodzie. Około 70% naszej planety stanowią wody i to one nadają jej niebieski kolor. Znaczącą większość, bo aż 97% stanowią oceany i morza czyli woda, która jest niezdatna do spożycia z powodu zasolenia, które może nawet przekraczać siedmiokrotnie dawkę możliwą do spożycia przez człowieka.
Moglibyśmy powiedzieć, że woda wokół nas, a ciągle jej mało. Możemy się zgodzić z tym stwierdzeniem, bo wody, którą możemy spożywać jest na naszej planecie niezwykle mało. Stąd tak nagląca potrzeba ochrony tych zasobów wodnych, które mamy. Dużo słyszymy na temat ochrony środowiska w tym właśnie wody i powietrza w telewizji, dużo również możemy przeczytać na ten temat w Internecie. Problem wody jest niezwykle istotny.
Wraz z rozwojem techniki tworzone są coraz to nowe sposoby oczyszczania wody, oraz wykorzystywania raz zużytej wody. Powstają nowoczesne oczyszczalnie ścieków na świecie, również zakłady przemysłowe posiadają własne niewielkie oczyszczalnie ścieków, które potrafią oczyścić raz zużytą wodę i dzięki temu wykorzystać ją do następnej produkcji. To samo dzieje się w górnictwie gdzie woda jest utylizowana i powtórnie wykorzystywana.
Ludzie zauważyli naglący problem z dostępem do dobrej wody. Ile przecież jest miejsc na świecie, gdzie nie ma w ogóle wody. Zauważamy coraz większe pustynnienie obszarów. Bez jedzenia człowiek jest w stanie przeżyć miesiąc, bez wody zaledwie kilka dni. Widać po tym porównaniu jakie znaczenie dla istnienia życia ludzkiego ma woda. Bez niej nie ma żadnego życia. Nie ma roślin, zwierząt, niczego nie ma. Dobrze, że potrafimy zadbać o ochronę zasobów wody które mamy. Oby wraz z rozwojem techniki pojawiało się coraz więcej sposobów ochrony wody – abyśmy nigdy nie musieli się bać, że jej nam zabraknie.
Substancje szkodliwe i toksyczne w ekosystemach wodnych
Nie jest nowością, że wraz z rozwojem przemysłu zasoby wody, które są dostępne zaczęły być zanieczyszczane.
Problem ten szeroko dotknął Polskę w przeszłości, kiedy nie było jeszcze uregulowań dotyczących pozbywania się ścieków, a świadomość ludzi była niezwykle niska. Jednak działania, które zanieczyszczają wodę mogą mieć katastrofalne skutki przez wiele lat.
Obecnie jest olbrzymi problem z dostępnością czystej wody. Badania pokazują, że nawet na dużych głębokościach woda jest skażona. Najczęstszymi substancjami jakie możemy znaleźć w wodzie to związki organiczne, produkowane przez ludzi do wielu zastosowań. Związki te wpływają negatywnie na układ krwionośny oraz nerwowy, a co więcej związki te mają działanie rakotwórcze.
Również w wodzie jest wiele związków nieorganicznych, które występują w sposób naturalny, jednak niektóre z tych związków przy dużym stężeniu lub w ciągłym kontakcie z człowiekiem mogą uszkodzić system nerwowy, system krwionośny w tym krew, kości, a także skórę. Również w naszej wodzie mogą się znaleźć takie metale jak np. ołów czy miedź, które do wody dostają się po opuszczeniu stacji uzdatniania. Dlatego też powinniśmy być zaopatrzeni w domu w filtry. Jednak jeszcze wiele domów i mieszkań nie posiada takiego urządzenia.
Związki wymienione powyżej są niezwykle groźne dla człowieka, ale to toksyny powodują najwięcej zła. Kontakt z toksynami jest niezwykle prosty w czasie rekreacyjnego korzystania z wody przez skórę, a także w wyniku przypadkowego połknięcia toksyny mogą dostać się do naszego organizmu. Zdarza się także, że spożywanie organizmów wodnych spowoduje dostanie się do naszego organizmu toksyn. Jednak najgorzej jest kiedy substancje te dostaną się do naszego organizmu w wodzie, którą zastosowaliśmy do spożycia. Toksyny nie widać gołym okiem dlatego tez ciężko odróżnić wodę skażoną. Jest to niezwykle niebezpieczne zagrożenie dla naszego organizmu.
Aby uniknąć zatrucia niebezpiecznymi substancjami powinniśmy zawsze pić wodę z pewnego źródła, także wykorzystywać w celach rekreacyjnych wodę tylko tam gdzie są do tego wyznaczone miejsca. Jednak i wtedy nie jesteśmy w stanie zapewnić sobie stuprocentowej ochrony. Jednak powinniśmy i tak cieszyć się, że w ciągu ostatnich lat świadomość ludzi na temat wody i jej ochrony wzrosła.
